Pracodawca mając zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy, bardzo często staje przed zadaniem wyposażenia ich w odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej. Niestety, ogromna ilość przedsiębiorców wciąż dokonuje złych wyborów. Nie chodzi tu wyłącznie o oszczędności. Najczęściej zwyczajna nieznajomość zasad lub błędna interpretacja przepisów przyczyniają się do błędnego lub nie do końca właściwego doboru środków, które mają za zadanie chronić zdrowie i życie pracowników.

Obowiązki pracodawcy w zakresie środków indywidualnej i odzieży roboczej

Zapewnienie odzieży roboczej raczej zbyt kłopotliwe nie jest. Obowiązek ten wynika bezpośrednio z Kodeksu pracy, w którym wskazano, iż odzież robocza należy się pracownikowi, jeżeli jego odzież własna może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu lub wynika to z wymagań technologicznych, sanitarnych i BHP. Jako, że odzież robocza chroni przed zabrudzeniem odzież pracownika, a obuwie robocze zapewnia, że obuwie własne pracownika nie zniszczy się, nie jest specjalnie trudno wywiązać się z tych obowiązków. Sytuacja ze środkami ochrony indywidualnej jest znacznie bardziej skomplikowana, gdyż może wymagać czasem dość fachowej wiedzy.

Pracodawca musi zdawać sobie sprawę, że odzież ochronna i środki ochrony indywidualnej to coś więcej niż ochrona przed zabrudzeniem.
To ochrona zdrowia i życia pracowników.

Ocena ryzyka punktem wyjścia

To, przed czym chronić należy pracowników, ustala się w procesie oceny ryzyka zawodowego. W tym procesie (w którym bierze się pod uwagę m.in. czynniki środowiska pracy, itp.) określa się jakie środki ochrony powinien stosować pracownik na swoim stanowisku lub podczas wykonywania określonych zadań. To te środki będą przydzielane każdemu pracownikowi, aby skutecznie chronić go przed oddziaływaniem czynników szkodliwych lub niebezpiecznych. Można przyjąć, iż proces określania środków ochronnych składa się z trzech etapów:

• analiza i ocena zagrożeń, których nie da się uniknąć innymi metodami (technicznymi lub organizacyjnymi);
• wyznaczenie cech i parametrów, jakie muszą posiadać środki ochrony indywidualnej, aby stanowiły skuteczną ochronę przed wykazanymi wcześniej zagrożeniami;
• wybór środków ochrony indywidualnej spośród dostępnych na rynku, z uwzględnieniem wcześniej wyznaczonych cech i parametrów.

Środki ochrony indywidualnej na stanowisku spawacza – przykład.

Środki ochrony – przepisy

Poza oceną ryzyka zawodowego, zasady przyznawania środków ochrony indywidualnej regulowane są przez Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. W myśl tego rozporządzenia środki ochrony indywidualnej powinny:

• być adekwatne do występującego zagrożenia oraz same z siebie nie zwiększać tego zagrożenia,
• uwzględniać warunki występujące w danym miejscu pracy,
• uwzględniać wymagania ergonomii oraz stan zdrowia pracownika,
• być właściwie dopasowane do pracownika po wykonaniu niezbędnych regulacji.

Należy podkreślić, że zarówno polskie przepisy, jak i światowe standardy, zakładają, iż środki ochrony indywidualnej przewidzieć należy dopiero wówczas, gdy nie ma możliwości zastosowania technicznych i organizacyjnych sposobów eliminacji ryzyka lub jego redukcji do poziomu akceptowalnego. Jest to tzw. reguła TOP (najpierw działania techniczne, gdy takie nie są możliwe – działania organizacyjne, a dopiero na końcu, gdy nie ma innej możliwości – działania personalne).

Sam fakt wyposażenia pracownika w środki ochrony indywidualnej (ŚOI) nie gwarantuje jego bezpieczeństwa. Należy również zadbać, aby środki te były prawidłowo stosowane. W wielu przypadkach warto zapewnić dodatkowo instrukcję stosowania ŚOI. Instrukcja stosowania środków ochrony indywidualnej musi być prosta – zrozumiała dla wszystkich pracowników. Musi również zawierać odniesienia do sposobów właściwego przechowywania oraz konserwacji przydzielonych środków.

Środki ochrony indywidualnej muszą spełniać normy

Dzięki ocenie ryzyka zawodowego wiemy, przed jakimi zagrożeniami pracownik na danym stanowisku musi być chroniony. Dyrektywa 89/656/EWG podaje ogólne minimalne wymagania dla środków ochrony indywidualnej. Bezpośrednio z tej dyrektywy wynika również, iż ŚOI muszą spełniać wymagania bezpieczeństwa i zachowania zdrowia użytkownika, z uwzględnieniem specyficznych warunków, w których są stosowane. Każdy producent środków ochronnych ma obowiązek informowania użytkowników jego produktów o rodzajach zagrożeń, przed którymi chroni jego środek ochrony indywidualnej. Dzięki temu już na etapie wyboru rynkowego poszczególnych środków wiemy, czy jest on właściwy do stosowania na ocenionym stanowisku pracy, czy też nie.

Pamiętajmy, że pracodawca jest w 100% odpowiedzialny za to, aby pracownikowi udostępnić produkt spełniający aktualne normy dotyczące właściwości ochronnych.

PRZYKŁAD: Na stanowisku pracy wymagane jest stosowanie odzieży ostrzegawczej (wymagana jest wysoka widoczność pracownika podczas znajdowania się w obszarze pracy). Aktualna norma europejska dla tego typu odzieży to „EN ISO 20471: 2013 Odzież ostrzegawcza o intensywnej widzialności„. Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi środek ochrony spełniający właśnie taką normę (patrz zdjęcie poniżej).

Przykład etykiety zawierającej informację na temat normy europejskiej, jaką spełnia środek ochrony indywidualnej. W tym przypadku odzież o intensywnej widzialności – EN ISO 20471 (zastępująca normę EN 471)

Obowiązki pracownika – ŚOI

Bezwzględnym obowiązkiem pracownika jest stosowanie przydzielonych mu środków ochrony indywidualnej w sytuacjach, w których jest to wymagane. Sytuacje te (rodzaje prac, czynności, itd.) powinny być wskazane w ocenie ryzyka zawodowego oraz w instrukcjach operacyjnych dostępnych na stanowisku. Pracownik musi też dbać o przydzielone mu środki, właściwie je konserwować (jeśli jest taka możliwość) oraz przechowywać. Nawet po przydzieleniu pracownikowi, właścicielem ŚOI jest pracodawca.

Jeśli potrzebujecie Państwo pomocy w doborze środków ochrony indywidualnej – zapraszamy do kontaktu!

Komentarze